19 Mayýs 1919 gunu durum tesbiti...

Mustafa Kemal, ülkeyi kurtarma yolunda ilk adýmýn atýldýðý 19 Mayýs 1919’un öngününü þu sözlerle anlatýyor Nutuk’unda:

“1919 yýlý Mayýsý’nýn 19’uncu günü Samsun’a çýktým.

Ülkenin genel durumu ve görünüþü þöyledir:“Osmanlý Devleti’nin içinde bulunduðu grup, I. Dünya Savaþý’nda yenilmiþ, Osmanlý ordusu her tarafta zedelenmiþ, þartlarý aðýr bir ateþkes anlaþmasý imzalanmýþ.

Büyük Savaþ’ýn uzun yýllarý boyunca millet yorgun ve fakir bir durumda. Milleti ve memleketi I. Dünya Savaþý’na sürükleyenler, kendi hayatlarýný kurtarma kaygýsýna düþerek memleketten kaçmýþlar. Saltanat ve hilafet makamýnda oturan Vahdettin soysuzlaþmýþ, þahsýný ve bir de tahtýný koruyabileceðini hayal ettiði alçakça tedbirler araþtýrmakta.

Damat Ferit Paþa’nýn baþkanlýðýndaki hükümet âciz, haysiyetsiz ve korkak. Yalnýz padiþahýn iradesine boyun eðmekte ve onunla birlikte kendilerini koruyabilecekleri herhangi bir duruma razý.“Ordunun elinden silahlarý ve cephanesi alýnmýþ ve alýnmakta..

.“Ýtilaf Devletleri, ateþkes anlaþmasýnýn hükümlerine uymayý gerekli bulmuyorlar. Birer bahaneyle Ýtilaf donanmalarý ve askerleri Ýstanbul’da. Adana ili Fransýzlar, Urfa, Maraþ, Ayýntap (Gaziantep) Ýngilizler tarafýndan iþgal edilmiþ. Antalya ve Konya’da Ýtalyan askeri birlikleri, Merzifon ve Samsun’da Ýngiliz askerleri bulunuyor. Her tarafta yabancý subay ve memurlar ile özel ajanlar faaliyette.

Nihayet, konuþmamýza baþlangýç olarak aldýðýmýz tarihten dört gün önce, 15 Mayýs 1919’da, Ýtilaf Devletleri’nin uygun bulmasýla Yunan ordusu da Ýzmir’e çýkartýlýyor.
“Bundan baþka, memleketin her tarafýnda Hýristiyan azýnlýklar gizli veya açýktan açýða kendi özel emel ve maksatlarýný gerçekleþtirmeye, devleti bir an önce çökertmeye çalýþýyorlar.
“Sonradan elde edilen güvenilir bilgi ve belgelerle iyice anlaþýlmýþtýr ki, Ýstanbul Rum Patrikhanesi’nde kurulan Mavri Mira Heyeti, illerde çeteler kurmak ve idare etmek, gösteri toplantýlarý ve propagandalar yaptýrmakla meþgul.

Yunan Kýzýlhaçý ve Resmi Göçmenler Komisyonu, Mavri Mira Heyeti’nin çalýþmalarýný kolaylaþtýrmakla görevli. Mavri Mira Heyeti tarafýndan yönetilen Rum okullarýnýn izci teþkilatlarý, yirmi yaþýndan yukarý gençleri de içine almak üzere her yerde kuruluþunu tamamlýyor.

“Ermeni Patriði Zaven Eefendi de, Mavri Mira Heyeti’yle birlikte çalýþýyor. Ermeni hazýrlýðý da týpký Rum hazýrlýðý gibi ilerliyor. Trabzon, Samsun ve bütün Karadeniz sahillerinde örgütlenmiþ olan ve Ýstanbul’daki merkeze baðlý bulunan Pontus Cemiyeti hiçbir engelle karþýlaþmadan kolaylýkla ve baþarýyla çalýþýyor.”