Avustralya-Gelibolu Dostluk Dernegi

Wednesday, October 7, 2009

Gyula Germanus (1884-1980)

Çanakkale savaşları sırasında Macar Oryantalist yazar Gyula Germanus, Macar Kızılay Görevlisi sıfatı ile Macaristan’dan Türkiye’ye gönderilen malzemenin nakliyesinden sorumlu bir irtibat subayı olarak görev almıştır. Macaristan’da geçen meraklı bir çocukluk ve ilk gençlik çağından sonra, Germanus’un İstanbul ve Osmanlı topraklarına, oradan birçok Arap ülkesi ve Hindistan’a kadar uzanan hayatıyla ilgili anıları “Tények és Tanúk, Germanus Gyula Kelet Varázsa” adlı kitapta toplanmıştır.

“…Yük vagonunda tifüs ve kolera serumu vardı. Fakat diğer tehlikeli kimyasal maddeleri de içeriyordu. Kimbilir belki Çanakkale boğazının kaderi bu vagonda gizliydi… Yolcular savaş hadiselerini konuşurlarken tren engelsiz olarak ülke boyunca yıldırım hızıyla gitti… Ertesi sabah Romanya sınırına Predeal’e geldik. Romanya o zamanlar savaş ve barış arasında bocalıyordu. Sırbistan yolu kapalıydı. İstanbul’a sadece Bükreş ve Bulgaristan üzerinden yolcu ulaşabilirdi. Predeal’de Romen görevliler istasyonda bizi karşıladılar. Evraklarıma şüphe ile baktılar. Bir Kızılay görevlisine Türk subayının eşlik etmesi niye gerekliydi? Şüphelendiklerini ve kargoyu daha ileriye göndermeyeceklerini hissettim…

…Nitrogliserinden şüphelendiler. Boşuna elçimizi öne sürdüm. Nuh deyip peygamber demediler. Macar olmama rağmen Türkçe bilmeme şaşırdılar. Garda yaz sıcağı vardı. Fakat kış olsaydı, o zaman da içimdeki telaş kızışırdı. Tartışmak, ikna etmek, konuşmak imkansızdı. Burada sadece uluorta davranış yardım edebilirdi.

Bu dakikada acımsı bir tebessüm yüzüme yerleşti. Okul yıllarım aklıma geldi. İyi öğrenci değildim, fakat bazı belirli konular aklımda kalmıştı. Nitrogliserin en güçlü patlayan sıvılar, fakat şayet açık havada yanıyorsa, mavimtrak alevle yanar... kendileri bana, evraklarıma inanmıyorlar işte inansınlar olaylara!Rasgele bir şişeyi arasından aldım, ondan bir bardağa koydum ve kibriti çıkardım. Ya gerçekten nitrogliserin ise? Ah sevgili kimya öğretmenim! Şayet iyi anladımsa sözlerini güleceğim, fakat anlamadımsa !... Düşünmek bile korkunç… Bükreş havaya uçacak!–Ne faites pas! (Dokunmayın!) diye bağırdı komisyon başkanı. Ve elimi kavradı. Biz sadece görevimizi yerine getiriyoruz, aslında katiyen kuşkulanmıyoruz. Defolun ,götürün bu ilacı hasta Türklere!... Belgeleri koydu tokalaştık ve komisyon ayrıldı, ben beti benzi atmış bir şekilde açılmış şişeyi geri koydum, vagonu kapattılar. Ömer ve ben halâ titreyerek şehre dinlenmeye gittik…”

Tamamı ektedir.

Saygılarımla,
KAAN

No comments:

Post a Comment

BENİM ADIM ‘JOHNNY TÜRK’

Yıl 1915,
ANZAKlar beni tanımadan,
Bana’Abdül’ demişler,
Üstelik beni nedensiz düşman bellemişler,
Benimle savaşmaya karar vermişler.

Görmüşler onlarla mertce savaşıyorum,
Savaş ta olsa düşman doktorlarını, hastalarını öldürmüyorum,
Hastane gemilerine bomba atmıyorum,
Savaştaki merhametimi görmüşler,
Adıma ‘Johnny Türk’ demişler.

Düşman esirlerine insanca davrandım,
Yaralılarını kurtardım,
Sigaramı bile paylaştım,
Savaştaki insanliğımı görmüşler,
Bana ‘Johnny Türk’ demişler.

Ikiyüzbin askere karsi istila edılmış toprağim için savaştım,
Oysa barıştan yanaydım,
Ama vatanı korumak zorundaydım,
Benden günah gitti dedim,
Yurdum icin canımı feda ettim,
Cesaretimi görmüşler,
Adıma ‘Johnny Türk’ demişler.

Tarihde var mı Atatürk kadar barışcılı ve merti?
Haykırmış dünyaya ;
“Savaşlar cinayettir , zaruri olmadıkça’
Ama….
Gerektiğinde, emretmiş Mehmetçiğe;
“ Size savaşmayı değil, ölmeyi emrediyorum’
Hangi kumandan söylemiş düşman analarına;
“Onlar da bizim evlatlarımızdır,
yatıyorlar koyun koyuna, bu dost ülke; Çanakkale / Türkiye’de “
Yüreğimizi görmüşler.
Bize ‘Johnny Türk’ demişler .

Yıl 2006,
91 yıl geçti aradan.
Tanımlandı tekrar atan; ‘Saygideğer ve Onurlu Düşman‘ .
Kilometrelerce uzaktan, Avustralya’dan.

Yıl 2008,
Sen Türk coçuğu,
Tanı atanı,
İnsanlığını yitirmemiş, savunurken vatanı.

93 yil geçti aradan,
Sen hala çıkmadın rüyadan,
Utanalım artık aklanmadan geçen yıllardan,
Sabırsızlanıyor, bize armağan edilen bu vatan.

Gül Arslan, 30 Agustos 2008

Savaş öncesi 'Abdül' sonra da 'Johnny Türk' adını verdikleri Türk askerleri hakkındaki görüşler

“ Gelibolu’dan önce Türk’ü fazla tanımıyorduk. Ama herşey bitip savaş sona erinceGelibolu’dan önce Türk’ü fazla tanımıyorduk. Ama herşey bitip savaş sona erince Johnny Türk'ün hiç de fena bir insan olmadığını düşündüm. Karşı karşıya olup çarpıştığımız kuvvetler her zaman uyanık ve tetikteydiler. Onlara saygı duyuyorduk. “ [Yeni Zelandalı 100 yaşında Martin A. Brooke, Prof. Dr. Mete Tuncokunun Anzaklarıın Kaleminden adlı eserinden ]

“Bu Türk nişancı O’nu aradığımızın farkındaydı. Bir defasında bu nişancı doktorumuza nişan aldı ve yaraladı. Vurduğu kişinin doktor olduğunu farkedince bir daha bu doktora nişan almadı.”

[ Çanakkale Şavaş muhabiri Sydney Alexander Moseley tarafından aktarıldı, Derleyen: Ramazan Alcicek & Fatih Alcicek ]

“Ölülerimizi gömme fırsatı yaratıldığında çok ilginç bir olay oldu;Türkler ile Avustralyalılar birbirleri ile ilk kez karşılaştılar, bir tas su ve sigara paylaştılar...Hiç şüphesiz ki savaşın ne kadar anlamsız olduğunu da tartıştılar. Bu yeri (Gelibolu) hep dostluğun başladığı yer olarak gördüm.”
[ The former NSW RSL president Rusty Priest - RSL State President,Godfrey Eugene Priest— known to you and I as Rusty ]

“ Türklerle zamanla arkadaşlık ettiğimizde onların hiç de fena insanlar olmadıklarını gördük. O günden sonra Türkler hakkındaki düşüncelerimiz değişti”
[De Vine, quoted in Bill Gammage, The Broken Years, Ringwood, 1990, p 104] [AWM H163977, P01815.010, Sydney Mail 6 October 1915]

“Korkunç şekilde cezaya çarptırıldıkdan ve cesurca ancak beyhude saldırların tüm acısı azaldıkdan sonra… Türkler hayranlık uyandırıcı mertlik sergilediler. …O sabahdan başlayarak Anzak askerlerinin kişisel olarak Türklere olan davranışları adeta düşmanca değil dostça bir oyundu.” [ C E W Bean, Avustralyalı resmi tarihci Anzak Hikayesi Vol II, Sydney, 1924, p.162]

Mustafa Kemal ATATÜRK

Hepimizin bildigi gibi Mustafa Kemal ATATÜRK dünya döneminin liderleri içerisinden 21 nci yüzyila geçebilen tekliderdir. Üstelik diger liderler kendi halklari tarafindan yok edilmemin acisini yasamisken, o hala halkinin ve dünyanin nabzinda en büyük canliligiyla, sevgisiyle, saygisiyla hala yasayabilen dünyadaki tek lider.
Önemli olanda sanirim, yasarken ölmek degil, öldükten sonra da bu kadar uzun süre canli kalabilmeyi basarmak degil midir?ATATÜRK'ü biz hep tarihe mal olmus yönleriyle tanidik:Asker ATATÜRK ya da devlet adami ATATÜRK olarak.
Bu verdigim örnek dünyada tek olan örnektir. Zaten herhalde bir baskasina da rastlamamiz mümkün degil. En büyük düsmani;hani su ordularini denize döktügü düsmani, Yunanbaskomutani Trikopis. Hiçbir zorlama olmadan, hiçbir baski olmadanher Cumhuriyet bayrami Atina'daki Türk büyükelçiligine gidiyor Trikopis, ATATÜRK'ün resminin önüne geçiyor ve saygi durusundabulunuyor. Böyle bir saygiyi en büyük düsmaninda uyandirabilenbir Mustafa Kemal.Yil 1938, General McArthur'un en zor, en problemli, en buhranli dönemi. Birden çok sikilir ve yaninda duranyüzyirmiden fazla kisiye döner ve aynen söyle der:" Su anda hiçbirinizi degil, büyük istidadi ileMustafa Kemal'i görmek için neler vermezdim" dedirten o büyük özlemi ve onu olusturabilen Mustafa Kemal'i.Yada, yil 1938. Bir Iran'li sair bir Tahran gazetesineölümü üzerine bir siir yazar. Iste o siirin iki misrasinisizlerle paylasmak istiyorum.
Diyorki;" Allah bir ülkeye yardim etmek isterse onun elindentutmak isterse basina Mustafa Kemal gibi lider getirir."dizelerindeki bu kiskançligi olusturabilen Mustafa Kemal.
Yil 1976, UNESCO üyelerine bir öneriyle gelir. Öneri paketindeki bir cümleyi sizlere okumak istiyorum. Diyorki " Bu günUNESCO'nun üzerinde çalistigi bütün projelerin isim babasiMustafa Kemal'dir." Öneri nedir ? Öneri ise onun dogumununyüzüncü yilinda, 152 üyesi vardi UNESCO'nun 152 ülkenin devletleri ayni anda kutlasin önerisidir. Birden Isveç delegesiayaga kalkar ve söyle söyler:" Ne yani dünyada bu kadar devlet adami var hepsinindogum gününü böyle kutlayacak miyiz?" seklindeki kinayeli sözlerine, Rus delegesi ayaga firlar yumrugunu masaya vurur ve 152ülkenin delegelerine aynen söyle söyler;" Genç delege arkadasim hatirlatmak isterimki ATATÜRKöyle dünyadaki herhangi bir lider degildir, birakin onu bir yil anmayi her ülke her problemimizde çare olarak aramaliyiz"sözlerini döktürtebilen bir Mustafa Kemal. Sonra nemi olur? UNESCOtarihinde ilk ve tekdir hiç negatif oy yok, hiç çekimser oy yok 152ülke su metne imza atar; hani Isveç delegesi demisti ya "ne yani" diye. O Isveç delegesi bu imzanin atildigi gün mikrofona gelirve aynen sunlari söyler;" Ben ATATÜRK'ü inceledim bütün ülkelerden özürdiliyor ilk imzayi ben atiyorum" diyecektir.Iste o muhtesem belge diyorki;" ATATÜRK KIMDIR; ATATÜRK ULULARARASI ANLAYIS, ISBIRLIGI,BARIS YOLUNDA ÇABA GÖSTERMIS ÜSTÜN KISI, OLAGANÜSTÜDEVRIMLER GERÇEKLESTIRMIS BIR INKILAPÇI, SÖMÜRGECILIK VE YAYILMACILIGA KARSI SAVASAN ILK ÖNDER, INSAN HAKLARINA SAYGILI,DÜNYA BARISININ ÖNCÜSÜ, BÜTÜN YASAMI BOYUNCA INSANLAR ARASINDARENK, DIL, DIN, IRK AYIRIMI GÖSTERMEYEN, ESI OLMAYAN DEVLET ADAMI,TÜRKIYE CUMHURIYETININ KURUCUSU"Var mi böyle bir metin! Bir filozof derki "bir ülke içinkistas aradiginiz zaman o ülkenin en büyük liderini gözdengeçirin " su anda kistas arayan ülkelere saniyorum bundan daha iyibir metin gösteremeyiz. Iste bu metin 152 ülke tarafindan imzalanmistir. Esi olmayan devlet adami metni. Peki daha sonra neolmustur; 151 ülkede hemen hemen bir yil boyunca her yerde bu metnigörebiliriz, soruyorsunuz bana o bir ülke kim? Iste o ülkeninadini vermeye benim dilim maalesef varmiyor.Hadi gelin Haiti'ye gidelim. Yil 1996, HaitiCumhurbaskani ölür. Bir vasiyet birakmistir. Haiti'ye baktimharitada bir kutup kadar uzak ülke. Haiti Cumhurbaskani 1996 daöldügünde vasiyeti açilir. Vasiyetinde mezar tasina yazilmasi için bir metin birakmistir. Haiti Cumhurbaskanininbugün mezar tasinda yazan hitabeyi sizlere okumak istiyorum. Diyorki" Bütün ömrüm boyunca Türkiye'nin lideri Mustafa Kemal ATATÜRK'üanlamis ve uygulamis olmaktan dolayi mutlu öldüm"Peki yillar bir sey degistirir mi? Hayir. 2000yilinda bizim medyanin kaçirdigi bir bilgi var, ABD Baskanimilenyum mesajini veriyor. Mesajin bir yerinde aynen sunlari söyler; " Bugün milenyumun hiç süphe yoktur ki tek devlet adamiMustafa Kemal ATATÜRK'tür. Çünkü o yilin degil asrin lideriolabilmeyi basarmis tek liderdir." 2000 de ABD Baskanina iste bugerçegi de ifade ettirebilen bir Mustafa Kemal var. Asker Mustafa Kemal'in, Devlet adami Mustafa Kemal'in çok disinda bir MustafaKemal.2003 de bir sey degisti mi?, 2004? Hayir. 2004 de birkonferans veriyorum birden bir hanimefendi ayaga firladi. Dediki " Ben Norveçliyim ve su anda Norveç'te çok sik kullandigimiz birdeyim var, bu deyimin anlamini anladim" dedi. Hanimefendi "nedir odeyim " dedim. "Norveççe'de "ATATÜRK gibi düsünmek" deyimi var. Çok sik kullaniriz bu deyimi" "nerelerde kullanirsiniz"dedigimde "Hani bir problem veririz çöz diye o da tembellik ederçözmez. Deriz ki ona bu problemin mutlaka çözümü var. BirdeATATÜRK gibi düsün ". O gün otelime geldim televizyonu açtim o kadar çok kisiye bir de ATATÜRK gibi düsün dedigimihatirliyorumki galiba Norveççe'den çok bizim dilimizin bu deyimefazlasiyla ihtiyaci var diye düsünmeden de edemedim.Bir Ingiliz gazeteci ATATÜRK'le bir röportaj yapar. Röportajini Amerikan Büyük Kütüphanesinden bulup getirttim vebir yerinde Mustafa Kemal'e söyle sorar gazeteci; " BirlesmisMilletlere üye olmayi düsünüyor musunuz?" Mustafa Kemal'incevabi aynen söyle :" Sartlarimizi koyariz. Kabullerine bagli. Bizmüracaat etmeyiz üye olmak için. Eger davet gelirsedüsünürüz". Evet, Birlesmis Milletler sadece Türkiye'yi davetedebilmek için yasasini degistirir ve ilk davet edilen ülke olur Mustafa Kemal'in ülkesi, Türkiyesi Birlesmis Milletlere. Saniyorumondan feyz alacagimiz çok sey var aslinda Mustafa Kemal'den. Amabu arada 2005'de daha yeni iki üç gün önce yabanci gazeteyiokuyorum. Sürmanset büyük puntolarla su basligi atmis " Bu gün Ortadogu'ya düzinelerle ATATÜRK lazim". dedim yazara ATATÜRK'ü hiç tanimiyor herhalde. Düzineye hiç gerek yok tek bir taneside yeterdi aslinda.Örnek vermeye devam edersem inanin konferans böyle biter. Filipinlerden Çin'e kadar o kadar çok örnek varki. Ama gördük1925'de 1938'de 1996'da 2000'de 2005'de her ülkeden, her cinsten, herstatüden insanin özlemle, sevgiyle, saygiyla aradigi ama bizim olan bir Mustafa Kemal'den bahsediyoruz. Bu gün Türkiye'nin enbüyük sorunu nedir? dersem cevap olarak kulagima gelenler sunlar;ekonomi diyorsunuz issizlik diyorsunuz. Ama bence Türkiye'nin çokönemli bir problemi var o problemi çözersek Türkiye ekonomiyi de çözer Türkiye issizligi de çözer. Evet Türkiye'de lideryetistirme sorunu var.Lider deyince de nedense hep siyasi lider anliyoruz benondan bahsetmiyorum, benim lider dedigim çok kapsamli bir kavram.
Yoksa içersindeki tek bir terimdir siyasi lider veya sosyal lider. Amalider dedigim zaman ben asrin lideri dünya liderinden bahsediyorum.
Iste böyle liderlere ihtiyacimiz var. Ben simdi soracagim sizesu anda karsimda pek çok genç arkadasim oturuyor. Bunlardan bir tanesinin bir kaç dönem sonrasinin Cumhurbaskani, GenelkurmayBaskani yada Basbakani, Maliye Bakani yada evinin anne babasiolmadigini bana iddia edebilir misiniz?
Belki sizsiniz, amabilinizki iste bugün sizlerle paylasacagim konu asrin lideri, dünya lideri yada lider olmanin küçük sirlarini ATATÜRK'lesizinle paylasacagim.Ilk sirrimiz; ATATÜRK tamam arkadasim bentopraklarinizi kurtardim askeri bir dehayim deyip yerineçekilmemis hemen asker elbisesini çikartip sivil elbisesini giymis ve inanirmisiniz sinirlarini hangi sinirin lideriise o sinirlarin içerisinde ne var ise ama ne var ise tasindantopragina hepsinin ama hepsinin sorumlulugunu omuzlarindahissetmistir de onun için Mustafa Kemal bugün dünya lideridir. Nasil mi ?ATATÜRK'ü aglarken tarih çok ender tespit etmistir. 25yillik arastirmaciyim, 7 tespitim oldu. Ilki Çanakkale'detopçu atisimiz basladigi sirada döktügü gözyasidir,bir digeri ise hepimizin bildigi bir hikaye ama ben yine de anlatacagim. O günün Ankarasi kurak, çorak bir köy. Çankaya'danmeclise gelirken yol üzerinde sadece ama sadece bir tek igde agacivarmis. ATATÜRK o igde agacinin önünden geçislerindearabasini durdururmus, inermis ve o igde agacina selam verirmis. " Aman demisler pasam ne yapiyorsunuz böyle?", "Eee odemis yedigim meyvenin, sigindigim gölgenin, soludugumhavanin bir neferi. En az diger neferler kadar bunun da selama hakkivar ". Yani "niye sasiriyorsunuz?" der gibiymis. Ve bir gün yaninda bulunan arkadasina "Iste bu benim..." derken bide bakiyoragaç yok ortada hemen iniyor " Ne yaptiniz bu agaca" diyor."Pasam" diyorlar "yolu genisletmek için mecburduk kestik o agaci ". "Yahu diyor bitek bana soraydiniz bu agaci kurtaracak bir yolumutlaka bulurdum " diyor. Daha fazla dayanamiyor, arabasina biniyor,soförünün ve arkadasinin gözü önünde hüngür hüngüraglamaya basliyor. Bir tek igde agaci için mi dersiniz? Hayir. Çok zor sartlarda kurtardigi bu topraklarda yetisen bircanlidir ve lideri oldugu için de bu topraklarin da o igdeagacinin da sorumlulugu Mustafa Kemal'in omuzlarindadirda onuniçin.Galiba simdi anlatacagim inanilmaz projeyi de o gün düsünmeye basladi. Hani " Bir daha böyle bir seylekarsilasabilirsem nasil müdahale edebilirim" diye. Çok degildoga katliami, en kolay yaptigimiz katliam.Yil 1930 ATATÜRK Yalova kösküne dogru çikmakta. Bir de bakar bir bahçivan koca bir çinar agacini kesmek üzeredir. "Yahu" der "sen hayatinda hiç böyle bir agaç yetisdirdinmiki?Kesmeye muktedir görüyorsun kendini ve niye ?" der. Bahçivan derki; " Pasam çinar agacinin kökleri köskün temelini kaldirdi,yapraklari da köskün pencerelerine müdahale ediyor. Ya köskükaybedecegiz ya agaci kesecegiz. Onun için de kusura bakmayin amabiz agaci kesiyoruz ". Bir an düsünür; "Hayir gerekirse köskü agaçtan uzaklastiririz" der. Derlerki bu gün Mustafa Kemal birhos. Ne demek köskü tutupta agaçtan uzaklastirmak? Amainanirmisiniz mühendis degil, mimar degil, ziraatçi degil amane yapar biliyormusunuz? Istanbul'daki köprü altindaki tramvay raylarini Yalova'ya tasitir. Köskü hiç yikmadan oldugu gibitutarak kendisi de kazma kürek temelini kazar ve köskün altinatramvay raylarini döseyerek köskü agaçtan 4 metre 80 santimkenara çekerek hala Cumhuriyetimiz gibi ayakta durmakta olan çinar agacinin kurtulusunu temin eder.Yil 1930. Dünya çevre lafini ne zaman etmeye basladi?1980 den sonra. 1980 den önce, 1930 yilinda dünyaya somut birçevre dersi vermektedir Mustafa Kemal aslinda. Ama, biraz aci parantezlerim olacak bu konferansimda. Ilk aci parantezimi ATATÜRKkimdir belgesiyle açmistim, ikinci aci parantezim burada olacak.Hadi gelin 5 Mart 1996 ya gidelim yani günümüze yakin bir gün."ATATÜRK ve Türk kadini" konulu tiyatrolu konferansimi 25 gençle sunuyorum. 25 gençle birlikte prova yaptik, yorulduk, oturduk,televizyonu açtik. ikinci haber olarak 6 dakika müddetle ve 5 keregörüntü zumlanmak üzere önemli bir haber verildi televizyonda.Haberi aynen aktariyorum, diyordi ki " Amerika da eski bir ünlü bir müzikhal hiç yikilmadan dünyada ilk kez uygulanan bir yöntemleraylar üzerinde iki metre kenara çekilerek yerine yeni bir binaninyapildigi" haberiydi. Dünyada ilk kez lafi da bes kere edildi.gençlerden biri kalkti bana ne dedi biliyor musunuz? " Ya ögretmenim biz tarihe pek bir daldik. Bakin el alem neler yapiyor?Teknik, medeniyet biraz da onlara baksak" diyince arsivimde 1930'daATATÜRK'ün bu isi yaparken çekilmis resimleri, raylar üzerindeki çekilen resimleri gösterdim kendilerine ve dedim ki " su anda nesöyleyeceksiniz bana?". Bir genç kalkti ne dedi biliyor musunuz? "Yaögretmenim suç bizde mi? Biz bu konuyu ilk defa sizden duyuyoruz, sizden görüyoruz bu resimleri". Ama o haberi bugün milyonlarca Türkgenci izledi ve oturdular 25 genç, bu haberi veren televizyona birfaks çektiler. Faksta aynen su yaziyordu "Ikinci haber olarak 6dakika müddetle ama bes kez su resimleri göstermek suretiyle buarada da mutlak suretle mesaji iletin dediler " Bu gün 1996, Amerikaçekiyor raylar üzerinde iki metre, yerine yeni bir bina yapiyor,1930 ATATÜRK çekiyor 4 metre 80 santim, bir agaç kurtarmak için" bu mesaji da çok iyi verin dediler. Yil 1996 idi. Yil 2005 hiçbirtelevizyonda izlediniz mi? Izlemediniz.Ya hocam siz bize bir tek çinar agaci ve igde agacianlattiniz bunlar ATATÜRK'ün hayatinda tek tek örnekler olabilir. Hadi gelin Sögütözü'ne gidelim, hani su Ankara yakinlarindaki,o zaman için 80 tane sögüt agacinin oldugu yere.Sögütözüne ATATÜRK hep dinlenmek için gelirmis. Bir geldigindegaliba düsündügünü sesli olarak aktarmis; " Ah ! burda bi kulübem olsaydi keske". "Ya pasam istedigin bir kulübe olsunhemen yapariz suraya" demisler. "Buradaki agaçlara ne olacakpeki". " Pasam burdakiler sögüt agaci; gönülsüz agaçtir.Sökeriz baska bir yere dikeriz, mutlaka tutar" demisler. Bir andurur, " Bir tek sartla kabul ederim" der. "Burda yetecek kadarsögüt agacini kendi ellerimle sökecegim, kendi ellerimledikecegim, önce tuttuklarini görecegim, sonra kulübe yapimina izin verecegim ". Yani bugün betonu yesile tercih eden zihniyetebence en güzel örnek teskil eder bu. Ne yapar biliyor musunuz?Türkiye Cumhuriyetinin Cumhurbaskani Mustafa Kemal ATATÜRKmakamini Çankaya'dan Sögütözü'ne tasitir hasirlar üzerine. Kabullerini orda yapar, imzalarini orda atar, çadirda kalir amasögüt agacini söker, kendi elleriyle diker, tuttuklarinigörür, ondan sonra bugün çok küçücük ama verdigi mesajolaganüstü büyük olan bu Sögütözü'ndeki küçük ATATÜRK kulübesinin yapilmasina izin verir.25 yillik arastirmaciyim. Benim elimde 130 belge varbizzat çevre hareketine bedenen katildigina dair. Sade bende 130belge, kim bilir kaç belge var. Keske diyorum, keske bu belgeler, bazi günler bizi okullar da bu kulübeye götürüpte buradaanlatilsaydi. saniyorum bugün betonu yesile tercih eden hiçbirbelediye baskani yetismezdi.Iste bu anlamda sahneye simdi Tahsin ÇOSKAN'u davet edelim. Tahsin COSKAN o zamanin genç bir ziraat mühendisi. " GelTahsin seni bir yere götürecegim fikrini almak istiyorum" diyor.Giderler, gösterdigi yere bakar Tahsin Bey. Bataklik, sivrisineksalgini, hayvan leslerinin oldugu berbat bir arazidir. " Ya pasam hayrola" der. Atatürk, "Buraya bütün masrafi cebimden olmak üzerebir orman çiftligi yapmak istiyorum " der. "Ya pasam buraninislahi ya sizin paranizi tüketir ya da zamaninizi, neden bukadar mümbit topraklar varken gelip de burayi tercih ettiniz? " der.ATATÜRK'ün cevabi ATATÜRK'çedir. Derki "Ben en zorolani yapayimda siz arkamdan kolaylari nasil olsa yaparsiniz. "Ne bilsin ki en kolaylari bile çabuk yikabildigimizi ama, buaradaTahsin ÇOSKAN "Pasam burda hiçbir sey yetismez, pekugrasmayin " der. Ama dinleyen kim. Derki " Tahsin burayaziraatçileri getir ve incele bana resmi bir yazi getir burasiylailgili". Biraz sonra Tahsin COSKAN çok mutlu, kendi dedigi çikti, üzerinde " Burada hiçbirsey yetismez"yazili, altinda daziraatçilerin imzasinin oldugu bir belgeyi Mustafa Kemal'in önünekoyar. ATATÜRK biraz mütebbessim okur bu yaziyi. Kaleme alir, bukagidin yanina aynen sunlari yazar "BURASI VATAN TOPRAGIDIR, KADERINE TERK EDEMEYIZ". Etmez de. Ayni Sakarya savunmasi gibiakasya savunmasini ele alir, çam ve köknari oraya 30 Agustosolarak tamamlar ve hiç unutmayacagimiz bir gün, lütfen hiçunutmayin, tarihte atladik bu günü, 25 Mayis 1933. Ne yapar biliyor musunuz? Hani 5 Haziranlarda kutladigimiz bir gün var,çevre günü degil mi? Çevre günü ne zaman kutlanmaya basladi?1980 den sonra. Peki 25 Mayis 1933, ATATÜRK ne yapti? Ilk Çevregünü kutlamasini yapti. Hem de bugün okullara soruyorum diyosunuz ki ne yaptiniz diye "ya agaç diktik diyorsunuz ya çöp topladik"öyle falan degil. Bütün Ankara halkini bedava trenlerle burayagetirtiyor, agaçlar boy vermisler, altinda dinlenmektedirler, havuzyapilmistir, çocuklar yüzmektedirler. Hatta bütün masrafi cebinden ödemistir ama kari da almamistir, buraya bir fabrikayaptirmistir, süt ürünleri üretilmektedir, herkes yamektedir.Herkes çok mutlu ama en mutlusu Mustafa Kemal ATATÜRK.Nebizade diye bir arkadasi var, Nebizade'nin kafa çok karisik. " Yahu pasam senden baska bir tek kisi burada bir agaçyetisecegine inanmadi. Peki sen nasil anladin burda ormanolacagini?" der. " Gel Nebizade gel, simdi anlatayim sana. HaniTahsin ÇOSKAN'in burda birsey yetismez dedigi günün aksami tebdili kiyafetle Çankaya'dan kaçtim, burdaki köylülere geldim.Köylüler beni tanimadilar. Köylülere, agalar dedim burda agaçyetisip yetismeyecegini bana en kolay yoldan nasil ispat edersinizdedim.
"Al dediler", bana bir testi su verdiler, bir de kazma kürek. "Kaz orayi iki gün sonra gel biz sana ne olacagini söyleriz"dediler. Ah o iki gün Çankaya'da nasil geçti bir Allah bilir bir deben.
Iki gün sonra gittim testiyi çikardim, testinin içinde subitmisti, köylülere uzattim.
Dediler ki bana "aga testide su kalmamis, toprak su emiyor, bakma bunun üstünün kurak olduguna,biraz ugras burda ne ekersen biçersin".
Ve hani Tahsin COSKAN'in oraporu bana getirdigi gün ben çoktan projeye baslamis epey deilerlemistim " diyecektir.
Dünya lideri olmak öyle kolay degil biliyor musunuz. HaniATATÜRK'e kimdi en çok karsi çikan, evet Tahsin COSKAN'di. Onuda ATATÜRK buraya müdür tayin eder. Evet lider olmak hakikaten kolay is degil. Bu arada biz bu 130 belgeye hiç çalismamisiz.Çalismadigimizin en aci örnegini Türkiye yasadi zaten.
Neydi o örnek "17 Agustos depremi". Evet deprem bir kaderdir amakader olmanin ötesinde dolgu alan çöktü, dolgu binalar çöktü.
Oysa 1930'dan beri bize "lütfen tabiatla oynamayin, tek bir agaçlabile oynamayin" diye bize örnek olan bir liderimiz varken yasadikbu aciyi.
Bizler iyi degerlendirmemisiz onun çevre hareketini ama bakin dünya ne güzel degerlendirmis hareketini.
Ben size bubilgileri vermek için 1919 basladim ve bugüne kadar çikan bütüngazete ve dergileri tariyorum. Taramam sirasinda 28 Temmuz 1933günün Cumhuriyet gazetesinde bir haber okudum. Inanilmaz bir haberdi. Hani bir çiçek aliyoruz, kirmizi renkte, hediyegötürüyoruz ve adina da "ATATÜRK Çiçegi" diyoruz. O ATATÜRKçiçeginin adini biz koyduk zannediyorduk ama bakin gazeteyi aynenokuyorum.
Gazete haberi su "Chicago özel, geçenlerde Vanderbit Üniversitesi profesörlerinden doktor Kirk Landin laboratuarlarindamuhtelif ameliyeler neticesinde kirmizi renkte yeni bir çiçek eldeedilmistir Profesör bu yeni çiçege isim ararken yaninda duran ama Tarsus Kolejinde ATATÜRK'le tanismis, ondaki tabiat bilgi ve ilgisine hayran olan bir diger profesör bu çiçege ATATÜRK ismininverilmesini önermistir. Ve bu öneri dünya nebatat dairesineiletilmis ve ATATÜRK'ün yaptigi çalismalarin anlatildigitoplantida oy birligiyle kabul edilmistir". Yani dünyadaki her ülkede bu çiçek Gazi ATATÜRK adiyla üretiliyor ve satiliyor.Peki baska bir lider varmi diye arastirdim birçiçege adini veren, baska hiçbir lider yok. Çünkü tabiatiylabu kadar bütünlesebilen bir lideri dünya tarihi yazmamistir. Diyorki Mustafa Kemal "çevre hareketi disinda eger liderolacaksaniz eger lider olmaya kalkistiysaniz ki içinizdeögrenci arkadaslar var mutlaka sinif baskanlari vardir egersinif baskani olacaksan bu bi liderliktir sinirin nedir? siniftir sinifin içerisindeki tek bir tebesir tanesi tek birsira tek arkadasinin problemiyle ilgilenemeyeceksen o liderligikabul etmeyeceksin demektedir Mustafa Kemal.Peki ikinci sirrimiz ne? Ikinci Sirrimiz; dünya tarihi sadece bir sifati Mustafa Kemal'e vermistir. Baska dünyadahiçbir liderin alamadigi bir sifattir bu hangi sifat mi? Nedersiniz? Evet Basögretmen diyen var aranizda, hosgörülü evetbiliyorum hepsi gönlünüzden geçen sifatlari ATATÜRK'ün ama soruyorum sizlere bir insan dogumundan ölümüne kadar ya biraskerdir, ya bir devlet adamidir ya çevrecidir ya tiyatrocudur yasanatçidir ya arkeologdur bir seydir. Ama bunlarin hepsi birdenolabilen dünyadaki tek lider Mustafa Kemal ATATÜRK oldugu için dünyada " kültür antropologu" sifati verilebilen tek liderMustafa Kemal'dir." Kültür Antropologu" nedir ne degildir uzun uzunbasinizi agritmayacagim. Hadi gelin 5 Mayis 1935, Ahlatlibel'e gidelim. Ahlatlibel Ankara yakinlarindaki kazilarinbasladigi yer biliyorsunuz. Bütün arkeoloji kazilarininyapilma emrini veren Mustafa Kemal, müzelerin açilma emrini verende Mustafa Kemal. Ama bugünkülerde oldugu gibi açin, kazin, imza; öyle degil. Nasil yetismis inanin, 25 yillik arastirmaciyimhiç anlamadim. Bakiyorsunuz Efes kazilari basliyor iki keregidiyor, Konya'da Asar kazilari basliyor basinda, birdebakiyorsunuz Ahlatlibel kazilari baslamis basinda, toprak aliyor, ölçüyor, biçiyor. " Ya ne yapiyor Mustafa Kemal"diyorlar. Çankaya'ya gidiyor, Çankaya'da üç gün üç gece hiçuyumadan; uyumamak için alnina islak bezler koydurmus, birileriniçagiriyor, telefonlar ediyor bir heyecan bir telas. Üç gün sonra " gelin diyor Ahlatlibel'e gidiyoruz". Hemen geliyor diyorki"arkeologlar toplanin ". Biliyorsunuz baslarinda en büyükarkeologumuz Zübeyir KOSAR var. Bu Zübeyir KOSAR'in bir e bir anisidir. Toplaniyor ve diyorki Mustafa Kemal heyecanla; "kazdiginiz yer yanlis, surayi kazmaniz gerekir ". Yabanciarkeologlar "el insaf pasam, anladik iyi askersin iyi devletadamisin ama yani bu iste bizim isimiz niye karisiyorsun" der gibi aralarinda birkaç sey oluyor ama emir büyük yerden.Basliyorlar Mustafa Kemal'in gösterdigi yeri kazmaya. Sonuç mu?Bütün bulgular ordan çikacaktir. Inat ugruna, kendi ceplerindenöder ve kendi dedikleri yeri kazarlar hiçbir bulguya rastlamiycaklardir.Bunun üç gün sonrasi, ATATÜRK Galip ARCAN'in yazdigi "SiratKöprüsü" adli piyese davetlidir. Davetiyede böyle yazar piyesinbasinda mutludur biraz sonra sinirlenmeye baslar bir müddet sonra bitince " bana Galip ARCAN'i çagarin!" der. Galip ARCAN gelince "bupiyesi siz mi yazdiniz? "der.
"Evet pasam ben yazdim". "Hayir, bubir Bolunun Flor Doranj adli boldvilin'in aynen çevirisi neden bunu belirtmediniz hakkinizda sorusturma açtiriyorum " diyecektir.Buna benzer pek çok aniyi da okuyunca ne dedim biliyormusunuz.
Samimi konusacagim inanin sizlerle. Dedim ki " a be Atam boldvilin'e varincaya kadar ne zaman okursun? ne zaman kafanda tutarsin ". Ve o sirada ne yaptim biliyor musunuz? Yirmi yillik arastirmaciydim,ATATÜRK'le iddiaya girmek gibi, dedim " senin basinda durmadiginilerletmeye çalismadigin bir alan bulmak benim boynumun borcuolsun".
O sirada da "Sanat ve ATATÜRK" adli arastirmamiyapiyorum baktim resimde Türk tarihinde ilk resim sergisini oaçiyor, heykelde dinin etkisini kaldiriyor ama karsima yedincisanat dali geldi. Ne? Sinema. dedim "herhalde burda iddiayi kazandim". Hey hat, bas yönetmen Cezmi AR, basrolde Mustafa Kemal,film çekiyorlar. Ve Cezmi Ar Mustafa Kemal'e tabi Cumhurbaskani yadiyemiyor söyle dur böyle dur diye diger oyunculara siddetlebagiriyor. Atatürk " Gel Cezmi gel, burda baskomutan sensin. ben bu isi bilmem. Önemli olan isin iyi çikmasi. Bana da aynisiddet ve hiddetle bagiracaksin" der. Cezmi AR hayatinin songünlerinde " ben bir daha asla öyle bir oyuncuyla çalismadim"diyecektir.Yil 1937, Münir Hayri EGELIYLE odalarina çekilirler.Çankaya' da ne mi yaparlar? ATATÜRK bir film senaryosu yazmistir,adini da koymustur; "Ben bir Inkilap Çocuguyum" dur adi. Kendiyazdigi film senaryosunu Münir Hayri EGELI çekecektir, ATATÜRK oynayacaktir. Ama yil 1937 dir, ömrü vefa etmemistir. Derim kihaydi filmciler bulun bu senaryoyu filme çekin pokemondan çok dahafaydali olacagina ben kesin gözüyle bakiyorum.Bu arada ATATÜRK'ün her seyi iyide ben iddiadan vazgeçtim, tamam dedim. Kesinlikle iddia falan yok artik, iddiayiMustafa Kemal kazandi ama merak ediyorum nasil yapti diye. Asilsir nerde? O sirada en büyük lider elestirmeninin sözü geldielime. Liderleri çok siki elestiren bir elestirmen diyorki ATATÜRK için " Liderler içerisinde elestiri acizligi yasadigimtek lider Mustafa Kemal'dir. Çünkü bütün Rönesans, bütünreform, bütün aydinlanma çagi etkinlikleri bir adamin kafasindatoplanmis, bir çaga siran etkinlikler on yilda basarilmis, bu büyük bir mucizedir en büyük radikal Mustafa Kemal'dir ". Bunu bizdemiyoruz dünyanin en büyük lider elestirmeni diyor.Peki, tamam laf iyid e diyorsunuz ki; laflar karindoyurmuyor. Esas sir nerde çok merak ediyorum. On yilda bir bakiyorsunuz kara tahtanin basinda harf ögretiyor, birbakiyorsunuz sapka giyiyor, bir bakiyorsunuz tiyatro eserioynatiyor, yok efendim arkeolojik kazilara gidiyor, tren raylariningenlesme hesabini yapiyor, Ankara'daki caddelerin ne kadar mesafede olacagi konusunda sehirlesme planlari yapiyor, E on yildabunlarin hepsi peki nasil? Ben esas sirri nerde buldum biliyormusunuz? Onun bir sözünde. Ama bu bence, ve dedim ki bu sözüokuyunca keske su karga kovalamasini kafalarimiza yerlestireceklerine su sözünü yerlestirselerdi herhalde Türkiyeçok farkli biyerde olurdu su anda. ATATÜRK diyor ki" Çocuklugumdaelime geçen iki kurustan birini eger kitaplara vermeseydim bu günyapabildigim islerin hiçbirini yapamazdim". Esas sir bence burada. Çocuklugunda eline geçen iki kurustan birini kitaplara verdigiiçin 35 yasinda general, 40 yasinda baskomutan, 42 yasindacumhurbaskani, 46 yasinda dünyada pek çok reformist var ama hiçbiri dile dokunabilmeyi cesaret edememistir; dile dokunabilen tek reformist Mustafa Kemal'dir. Iste bunu yapabilen ve 53 yasindanutku yazan genç olarak tarihimize geçecektir Mustafa Kemal.Okumayla, ama nasil okuma biliyor musunuz? Bildigimiz gibibir okuma degil. Sizi 1914 Anafartalar'a götürüyorum. Anafartalar'da savasin bir dinlenme yerinde çadiriniza gelirsinizpostallari çikarir rahatça dinlenmek istersiniz. Öyle bir seyyok. Macar Türkologu Nemet'in, Fransiz Türkologu Devin'inTürkoloji albümleri duruyormus. Açiyor onlari okuyor Mustafa Kemal. Diyorlar ki "niye bunlari okuma geregi duyuyorsun" verdigicevaba bakin. onlara diyor ki " Savastan sonra bu dilin degismeihtiyaci var onu tespite çalisiyorum". Yil 1914, gelelim 1916'ya. Bitlis cephesi komutani Mustafa Kemal Bitlis cephesinde çökmekteolan bir cepheyi kurtariyor ve çadirina geliyor, yaveri IzzettinÇALISLAR'i çagiriyor ve eline bir not veriyor. Notta ne yaziyorbiliyor musunuz? " Savastan sonra ilk isimiz Türk kadinina serbestisini vermek, onu erkeginin yaninda esit haklara sahipkilmak". Yil 1916, Türk kadinin degil adi, degil kimligi,hiçbir seysi yok. Sokaga çikma hakki olmayan bir Türk kadini.Peki sizce tam savasin en hararetli zamaninda neden Türk kadini geldi Mustafa Kemal'in aklina. Ha, Kurtulus Savasindagördügümüz kadin manzarasi, degil ATATÜRK'ü, dünyayisasirtan bir manzaradir. Ülkelerin savaslari olmustur amatopyekün savas örnegi ilk defa Kurtulus Savasinda görülmektedir.Atatürk bu savasta Ayse Hatun'u tanimistir. AyseHatun'u hepimiz taniyoruz. Bilmeyen var mi içinizde? Onunyapabildigini acaba hangi ülkenin kadini yapabilir? Ya dazamanimizda hangi kadin yapabilir? Benim bir kizim bir oglum var inanin bu kadar arastirmaciyim düsünüyorum. Biliyorsunuz sekizaylik kizi kucaginda omuzunda mermi ve cepheye cephanegötürüyor. Sekiz aylik kiz dinler mi düsmani, aglamayabasliyor. Ve bu sirada ölmesi falan problem degil Hatun'un, ama düsman eger onlari fark ederse çok kisitli olan cephane cepheyegidemeyecek, bütün düsüncesi o Ayse Hatun'un. Ve bu aradaçocugunu gögsüne yaslar, düsman biraz geç gider, indirdigizaman kendi elleriyle çocugunu sehit ettigini görecektir Ayse Hatun yada diger adiyla Tayyibe Hatun. Peki ne yapar? Çocugunukoyar üzerini bayrakla örter ve aynen sunlari söylemistir. Kafilebaskani komutanimiz aktariyor bunu. " Sen yüzlerce binlerce yilsonra dogacak Türk çocuklari için sehit oldun" (yani surada oturan bizler için sehit olan) " bu benim içinde senin içinde birsereftir. Yeterki vatan sagolsun" diyor, omuzuna aliyor cephanesinive yola koyuluyor. Hanimefendiler içinizde anne olanlar var. Lütfen bir an için düsünün, çocugunuzu göz önüne getirin. El bebekgül bebek büyütüyoruz, gözünün içine bakiyoruz, tercih yapinsizden sonraki kusak mi? çocugunuz mu? Iste bu Ayse yada digeradiyla Tayyibe Hatun'u tanidi Mustafa Kemal.Kurtulus Savasinda Kütahya sirtlari, -30 oC, -40 oC.Ve 75-80 yaslarinda bir nine. Gerisini gelin kafile komutani MustafaNecati'den dinleyelim. Mustafa Necati neyi görür? Bütün yorganbattaniye ne varsa cephanenin üstüne örtmüs kendisi pazen elbiseyle. Aynen sunlari söyler " nine kar sepeliyor hava çoksoguk bari su yorgani alsan sirtina" dediginde aldigi cevap "dokunma ona, o millet malidir, nem kapmasin. Ben bir ölürüm amaonunla binler dogacak binler. hayir oglum hayir hiç üsümüyorum, sogugu hiç duymuyorum ki. Düsman bu topraklaragirdi gireli benim içim yaniyor içim a ogul " diyen bir nineyitanidi Mustafa Kemal.Albay Hulusi ATAG'in kafilesinde olan genç bir kadinimiz hastadir ve cephane tasirken yere düsmüstür,ölmek üzeredir. Hulusi ATAK sorar " bacim bana adini söyle senitarihe yazdiracagim" dediginde aldigi cevap "adimi neyapacaksin a ogul yaz benim adim Anadolu " cevabindaki adimin ne önemi var önemli olan ülkemin adi ve gururu düsünüsü keske,keske uygarlik savasimizda ayni siddetiyle sürebilseydi bugün.Üzerinde ATATÜRK yazili kapsülü inanin, inanin hiç mübalagaetmiyorum ilk uzaya firlatan ülke mutlaka ama mutlaka biz olurduk.Evet bu savasta ATATÜRK dünyaya tek geçen ZekiyeHanim'i tanidi. Zekiye Hanim ne yapti biliyor musunuz? Dünyayailk ve tek geçen kadinimizdir. 10 Aralik 1919 ögretmen okulubahçesine 3000 kadini toplamis, dedim herhalde sifirlari fazla okuyorum. Hayir 3000 kadin, yapimcisi, dinleyicisi,konusmacisi. Kadin olan dünyada ilk mitingdir bu, onun içindünyaya ilk geçmistir. Peki Zekiye Hanim nasil toplamistir, ceptelefonu yok faks yok, hiçbir araç yok. Hadi bunlar oldu farz edelim. Kadinin sokaga çikma hakki yokken 3000 kadin nasil organizeoldu dersiniz? Evet bunu inceledigimde inanilmaz bir hem hayranlikhem de üzüntü duydum neden biliyor musunuz?Cep telefonunuz var, faksimiz var. Pek çok kulübün, pek çok dernegin davetlisi olarak gidiyorum. Hanimlar 50 kisi geldi mi amandiyorlar bu gün çok kalabaligiz. 3000 kadindan bahsediyorum amaprojesinin adini da söylemek istiyorum Zekiye Hanim'in "MUTFAKPROJESI", inanilmaz bir proje. Daha sonra bir yerde tekrar geçecek bu proje.ATATÜRK Zekiye Hanim'i, Nakiye Hanim'i tanidi busavasta. ATATÜRK Melek RESIT'i tanidi, Atatürtk Suküfe Nihal'itanidi ve ATATÜRK ekmek pisirerek askere götüren ama budüsmanlar tarafindan tespit edilip askerimizin yerini ögrenmekiçin çok iskence gören ama söylemedigi için ekmek pisirdigifirina atilarak yakilan Nazife Kadin'i tanidi bu savasta. Busavasta ATATÜRK Taccülcalala hanimi tanidi ATATÜRK üstegmenlerimizi, binbasi hanimlarimizi tanidi, bu savastaTuggeneral rütbesi verilmesi öngörülen 8 yasindaki, evetyanlis duymadiniz 8 yasindaki Nezahat kizimizi tanidi.Iste Nezahat kizimizin yaninda sehit olan bir erimizin cebinden çikan bir mektubunda annesine söyle yazmis " anne Nezahatlebabasinin arasindaki konusmayi duyaydin benim burada niyeoldugumu anlardin" demis ve bu arada söyle yazmis" bizMehmetçik Nezahat'e Türklerin Jean d'Arc 'i diyoruz " demis. Bu bana aci geldi. Ben Jean d'Arci ortaokuldan beri taniyordum amaNezahat'i ancak bu arastirmam da tanidim. Bunun acisini da omektupla birlikte yasamis oldum. Bu kadinlarimizi ben ATATÜRKve Türk Kadini konulu konferansimda anlattigim için burada sadece adlarini anmadan geçemeyecegimi gördüm.Bu arada ATATÜRK okumus da yazmaya da vakit bulabilmis.Evet bizler için bir geometri kitabi yazmis. Üçgen, açi,dikdörtgen gibi ve 48 tane geometri teriminin isim babasi bu yazdigi kitapla bizzat Mustafa Kemal'dir. Iyi ki de yazmiseskenar üçgen demek için "müselleseyi bilmemne bilmemne..." demekgerekir. Inanin bu kadar seyi aklimda tutuyorum, bir onututamadim. Iyi ki yazmissin dedim. Bu arada ATATÜRK her sektöre el atti dedim ya, basin sektörüne de el atiyor ve bir gazeteçikariyor. Adi "Mimber", 52 sayi çikmis gazetesi, ve bugazeteleri okudugum zaman bu Mustafa Kemal'in gazetesi dedim."Sansür" kelimesi ilk defa bu gazetede yer almistir.
Bu arada keske bütün Türk gençlerimiz bu gazeteleri okuyabilseydi diyedüsünmeden de edemedim.
Çok moral bulurlardi çünkü.Bu arada çok güzel siirler yazmis. Ilk siiri 1908Sanli Ordu dergisinde yayinlanmis. Keske vaktimiz olsa da siirlerinden de aktarabilseydim.
Bu arada nutku yazmis, tiyatroeserleri yazmis, sinema senaryolari yazmis, yazmis yazmis.
Peki okumus yazmista sadece gününün problemlerine mi çarebulmus Mustafa Kemal? Sadece gününü mü kurtarmis acaba? Hadi gelin esas önemli olan da bu, buna bir bakalim mi ne dersiniz?Iste günümüzde 25 yillik arastirmaciligimsonunda size bir itirafta bulunmak istiyorum, diyorum ki ATATÜRKinanin, bugün saniyorum 7 Subat 2005, bu günü çok net görmüs, hadi görmekle kalsa iyi, birde bu gün kullanacagimiz kadar güncelgeçerli ve çözümsel önerileri de yazarak birakmis bir lider.
Söyleyin bana hangi ülkede var böyle bir lider. Diyeceksiniz kilafi birak bize somut örnek göster. Iste ilk örnegimiz; dedinizki demin Türkiye'deki sorunlari sordugumda size, dediniz kiönemli olan sorunlarin bir tanesi de ekonomik sorun. PekiAmerika'nin en ünlü ekonomistlerinden birisi olan Mr. Jhons bizesunu öneriyor, diyor ki " ekonomiyle savasta bir tek ATATÜRK'ü örnek alsin yeter Türkiye".ATATÜRK'ün ekonomi ile de ilgili ne görüsleri varacaba, ve bunun üzerine oturdum, Maliye arsivine indim, Maliyearsivini incelememde ATATÜRK'ün ekonomide en önem verdigi sey ne biliyor musunuz? Türk parasinin degerini korumak. Peki, 1919'abaktim Türk parasi Sterlin karsisinda, o zaman dolar yok, Sterlinkarsisinda 605 kurus. Ha bir savas yapildi, ülke yikilditekrar yapildi. Peki 1938'de kaç kurus biliyor musunuz? 19 sene sonra inanilmaz bir sey, 616 kurus. Buna gerçekten inanmaya imkanyok. Peki dedim ki herhalde yanlis okudum banknot artis hacminebaktim, banknot artis hacmi 1919'dan 1938 son dört ayina kadar,son dört ayi ilgilenemiyor sagligindan dolayi, son dört ayina kadar 19 sene sadece %8, bu çok büyük bir basari. Peki son dörtayda ne oldu diye baktim, gülüyorsunuz tahmin ettiniz mi? %15. 19senede %8. Bari ölümünü bekleseymisiz, ama iste problem birtakim yerlerde saniyorum.Bu arada bir arsiv belgesi daha aktarmak istiyorum size. 5Aralik 1927 tarih. 5 Aralik 1927'de bir Türk Lirasi verdigimizzaman 2 dolar alabiliyormusuz karsiliginda. Eger bizim nesilvazifemizi yapaydik size karsi, bugün 20 milyon liralik banknotu götürecektiniz, karsiliginda 40 milyon dolar alacaktiniz bizimnesil vazifesini yapaydi. Ama diyorum ki lütfen gençler lütfen,ilerde maliye bakani olabilirsiniz, ilerde basbakan olabilirsiniz,ilerde aile kurabilirsiniz o da bir ekonomik sektördür ve ekonomiye yön vereceksiniz. Bizim yaptigimiz, size çektirdigimizsikintilari çekmemeniz için lütfen ekonomik görüsleriyleATATÜRK'ü mutlaka incelemenizi tavsiye ediyorum.Bu arada biliyorsunuz 1929 da çok büyük ama çok büyük bir sey var. Ekonomik kriz var. Bütün dünyayi sarsmis ekonomikkriz. Peki soruyorum size sarsilmayan bir ülke söyleyin. Türkiyetabîi ki. Peki 1929'da bütün dünya buhran yasiyor en gelismisülkeler bile. Hadi etkilenmedin de, rakamlara bakin kisi basina düsen milli gelir %51,2 artiyor. Eksilmeye alismisiz da artmakelimesi garip geliyor bize. Enflasyon ne kadar? % - 1.2, bunlar resmirakamlar.Peki ikinci örnek, günümüze örnek;1996 Ingiltere'de bir seçim yapilir. Meclisteki kadin millet vekili sayisiseçimden önce 13, seçimden sonra birden 123 olur. Hiii derler kimyapti bu basariyi, Leslie Abdela diye bir hanimefendi. LeslieAbdela' yi tüm ülkeler çagirir, "ya bize de ögret metodunu da bizde kadini fazla sokalim meclise" derler. Leslie Abdela' yiTürkiye de çagirir. Sile'ye gelir, dolar alir anlatmak için. Veiste sözlerinin özeti " Ingiliz kadini bu basariyi ATATÜRK'edanisti". Yani ben Türkiye ye tereciye tere satmaya geldim. PekiLeslie Abdela'nin uyguladigi projenin adini biliyor musunuz?"Mutfak Projesi" peki söyle yaziyor surada; " 1919 dan beri bizTürk kadini ve ATATÜRK'ün pesindeyiz merak ediyorum iki kadinmilletvekilinizde benim pesimde niye acaba" diye de ironi yapmisburada. Bu arada eger biz bu metodu uygulasaymisiz Türkiye'desaniyorum Türk erkekleri su anda meclise nasil girebiliriz diye arayis içinde olacakti, hiç süphe yok buna.Peki bu arada dünyaya o kadar çok ilk hediye etmisiz kibunlardan bir tanesi de üniformali ve rütbeli kadin asker ilk defabizim ordumuzda, bizden dünya ordulari örnek aliyor. Kurtulus Savasinda rütbe alan kadin askerlerimiz; Binbasi Ayse ALTUNTAÇ,Üstegmen Emine VARDARLI, Üstegmen Fatma SIMSEK. Ama dünyatarihine tek geçen bir üstegmenimiz var; 700 erkek 43 kadindanolusan bir müfrezenin reiseligine bizzat ATATÜRK tarafindan atanmis, Üstegmen Kara Fatma. Evet dünyadaki ilk müfreze reisesikadin ünvanini tasir Kara Fatma. Ben geçenlerde Erzurum'adavetliyim, Erzurum Üniversitesi rektörümüz davet etti uçaklagittim. Indim uçaktan "off ayagim belim melim" dedim, bir an aklima geldi, biliyorsunuz Kara Fatma Erzurumlu; Erzurum'u 13 kadinlamüdafaa ediyor, atina atliyor Bursa'ya kadar geliyor, Bursa'ninKurtulusuna da tanik oluyor. Ben uçakla zor gittigim yere, önümde yemegim, arkamda suyum, sicacik, ama bu kadinin yaptigi! Ha ozaman saniyorum su andaki Türk kadini asla ve asla yoruldum demeyehakki yok, eger Kara Fatmalari eger Serife bacilari tanisaydi.Evet anliyorum bu hanimlarimizi tanimadan önce bir sey yaptim zannediyordum. Su anda hiçbir sey yapmadigimakaniyim.
Bu arada Kara Fatma'nin savasta yaptiklarini, dedim yaBursa'ya kadar gelmis, üç oglunu sehit vermis, kizininparmaklari Izmit muharebesinde kesilmis, sadece savasi anlatmak için bir konferans gerekir Kara Fatma'nin.
Ama Tamim gazetesiniokuyorum, Tamim gazetesini okurken Kara Fatma'yla yapilmis birröportaji okudum, inanilmazdi.

Gazeteci soruyor diyorki; " çokfakirsin çok çok ihtiyacin var paraya neden üstegmenlik maasi sana baglanan maasi kizilaya bagisladin" diyor. Verdigi cevaptarihi bir cevap aynen söyle:" Ben Kurtulus Savasinda yaptiklarimi bir menfaat veçikar karsiliginda yapmadigima inandigim için en son vatani vazifem olarak masimi Kizilay'a bagisliyorum"diyecektir.
Bu bana neyi hatirlatti biliyor musunuz? ATATÜRK'e birgazeteci sorar; " neden mal ve mülkünüzü milletinizebagisladiniz" diye.
ATATÜRK'ün verdigi cevabi aynen aktariyorum:" Mal ve mülk bana agirlik yapiyor, onlari asilsahibi olan milletime bagislamaktan ferahlik duyuyorum.Zenginlikten ne çikar asil zenginlik insanin manevi sahsiyetindeolmalidir." diye cevaplayacaktir.
Ne güzel degil mi en son kademeden en tabana kadar, kadinindan erkegine kadar hepsi aynisöylemde ama alismadigimiz gibi ayni eylemdeler ne diyelim sagolsunlar, varolsunlar.
Dileyelim sizin nesle, genç nesle, hortumcular soyguncular degil, Kara Fatmalar, Mustafa Kemaller örnek olsunlar.
Tabi KaraFatma'nin örnek olabilmesi içinde bir okuma kitabimizda hiçolmazsa bir okuma parçasi olarak Kara Fatma'nin olmasi lazim kiörnek alabilesiniz.

Bu arada ATATÜRK'ün su sözü çok hosuma gider diyorki; "Geçmisi ne kadar çok unutursak gelecegi korumak okadar zor olur." Biz Kara Fatmalari mutlaka hatirlamaliyizsaniyorum.
Bu arada bir kadinimizi daha vermek istiyorum, Melek Hanim. Haçin katliamini hepiniz hatirliyorsunuz, 535 Türkhunharca katledilmistir.
Hepsi öldügüne göre nerden biliyorsunhunharca katledildigini? Sair Melek hanim diye anilirmis
Haçin'de. Sahadetinden sonra kolunun altindan bir bohça çikiyor, bohçayi açiyorlar, 18 kitalik bir destan yazmis. O andagördüklerini kaleme almis. Mektupçu Hüseyin nasil vahsetleöldürüldü, komsu kizi Hatice nasil vahsetle öldürüldühepsini kaleme aldigi bir destan. Basina ne demis biliyormusunuz "insallah okuna". Ben 45 yasimda bunu okuyabildim en sonuna da"bizden sonrakiler neler çektigimizi bileler diye yaziyorum" demisson iki kit'ayi sizlere okuyorum
Meydan kazani kurdular
Tüm bebeklerimizi kaynattilar
Gün görmedik analariSüngü ile oynattilar Kundaklari verdiler Kanli kundak yu dediler Bebelerimizi kaynattilar kaynattilar
Kuzu eti diye hepimize zorla yedirdiler Evet biz burada kolay bulunmuyoruz, bu koltuklarda kolayoturmuyoruz.
Evet bakiyorum çok buruldunuz, çok üzüldünüz ama liderlik dedik biraz da gülümseyelim mi?Lider dedik, ATATÜRK'ün resimlerine bakiyorum hepsi asiksuratli hepsi ciddi. Lider olmak için böyle mi olmak gerekiyor,acaba ATATÜRK hiç mi gülmemis, hiç mi espri yapmamis? Hadi gelin Antalya'ya gidelim. Antalya yolunda mola verir kulagina bir türkügelir " Ya bu türküyü çok sevdim bulun getirin bu türküyüsöyleyeni" der. küçücük bir çoban gelir. Derki " Sesin çokgüzel bana da bir türkü okurmusun". Baslar çoban "demirciler demir döver tunç olur" diye. bitince ATATÜRK dalmistir "bis bis" der.Çoban böyle bakar. " Oglum der bis" der "Çok begendik tekrarlaanlamina gelir". Hiç nazlanmaz gene ayni türküyü okumaya baslar. ATATÜRK türkü bitince cebinden bir harçlik çikarir uzatir.Çoban hemen alir harçligi, kusagina kor, elini uzatirATATÜRK'e "bis bis" der. Bu espri ATATÜRK'ün çok hosuna gittigiiçin çok ünlü bir sanatçimizin yetismesi saglanacaktir.ATATÜRK'ün hayatta en hoslanmadigi sey dalkavukluk,ama yemek masasinda hiç hoslanmiyor.

Karsisindaki adam da ATATÜRK'e " sen Türklerin sahisin sususun bususun...", fecidalkavuk. Yogurt kasesi adamin önündeymis diyorki Atatürk;" Su yogurt kasesini bana uzatir misiniz ". Adam yogurt kasesiuzatacak, el insaf ayaga kalkiyor, önünü ilikliyor, tam yogurtkasesini alacak parmaklari içine giriyor.
" Ah..." diyorlar " ..adamatakti ATATÜRK, bir de zaten sinirlenmis durumda, bir de çok titizbu konuda, simdi bir firtina kopacak". adam perisan, ah pasam vahpasam derken " Ya niye bu kadar üzüldünüz demin yogurt yiyecektimsimdi cacik yemis olurum".
Evet, bu espriyle 25 yilin sonunda ATATÜRK'ün müthis espritüel oldugunu kesfettim ve yenihazirladigim konferansimin konusu ne biliyormusunuz?"ESPIRILERIYLE ATATÜRK". Bugün onu hazirliyorum, 6-7 ay sonrabitecek insallah sizlerle bulusacagiz. O konferansta çok gülecegiz ama inanin çok da düsünecegiz.Bir gazetecide Atatürk'e sorar " size de diktatör diyorlarne dersiniz". Atatürk söyle bir bakar, "Eger ben diktatörolsaydim hanimefendi bu soruyu sorduktan sonra siz asla canli kalamazdiniz " diyecektir. Peki diktatör mü Mustafa Kemal bakalim.Izmir kurtuldu, çok tatli bir yorgunluk, Ankara'yahareket edecekler. Trene binerler kompartimana çekilirler. Ertesigün kompartimani çalar yaveri, açar yorgun, bitkin, kravatini yikamaktadir Atatürk. Yaveri "ya pasam bu ne hal hiç uyumadinizherhalde niye böylesiniz" der. " Ya çocuk kompartimanima yastiklabattaniye koymayi unutmusunuz. Kolumu yastik yaptim agridisetremi yastik yaptim üsüdüm bende uyumadim kalktim" der. Yaveri; " aman pasam! Birimize haber vereydiniz hemen size biryastikla battaniye getirirdik" der. Ve bir ülke kurtarmaktan dönenkomutan söylüyor bunlari tarihi bir cevap derki " Geç farkettimhepiniz en az benim kadar yorgundunuz. Hiçbirinize kiyamadim.Önemli olan benim uyumam degil milletimin rahat uyumasi". Var miböyle bir sey! Bu insana diktatör demeye kimin dili varabilir.Ayaklarinin altina Yunan bayragi serildiginde bayrak bir ulusun onurudur diye basmayip kaldirtan bir insanin kendi milletinininancini çigneyebilecegini düsünmek ancak onuru ve serefiolmayan kisilerin isi olabilir diye düsünmeden de edemiyorum.Bu arada içimizde çok degerli ögretim görevlilerimiz ve ögretmen arkadaslarimiz var. Onlarin için de çok özel biranisini anlatacagim. Istanbul Üniversitesinin açilistöreni. Çok mütevazi bir salon, tahta iskemleler, ortayaATATÜRK'ün oturmasi için kirmizi renkte süslü muhtesem bir koltuk konmus. Profesörlerle birlikte geliyor, buyurun diyorlar. Birkoltuga bakiyor dönüyor profesörlere, aynen sunlari söylüyor;" Sizlerden ögrenecek o kadar çok seyim olduguna göre bu koltuksadece sizlere layiktir" diyor. En kidemli profesörü o koltuga oturtuyor ve kendisi tahta iskemlede programi sonuna kadar izliyor.Evet yani kendince hak etmedigi hiçbir koltuga oturmayan bir MustafaKemal'i görüyoruz orada. Dünya lideri olmak saniyorum bu evet .Bu arada Istanbul ve Ankara illerinden birisine ATATÜRKadinin verilmesi için bir kanun önergesi veriliyor meclise. yaIstanbul'a ATATÜRK diyorduk ya Ankara'ya. Bu önergeyi vereni hemençagiriyor ve aynen sunlari söylüyor ;" Bir ismin dillerde kalmasi için sehrin temellerine siginmasina gerek yoktur. Bakinbu sehrin ismi Istanbul ama Fatih Sultan Mehmet'i hemenhatirliyoruz. Eger ben bir sey yapabildiysem bunu binalarintepelerine, sehrin temellerine ismimi yazarak degil milletimin kalbine yazarak anilmak isterim " diyecek, hiçbir yere adininverilmesini kabul etmeyecektir. Simdi bakiyorum da hortumcununsoyguncunun hepsinin adi bitaraflarda sey gibi yaziyor merakediyorum nasil oluyor bu diye. Evet, galiba beni biraktiniz, ben 25 yil kolay degil, beni birakirsaniz sabaha kadar buradayiz. Eniyisi son iki ani ama onu en iyi anlatan anilarla programima sonvermek istiyorum;Iste ilki ögrenciler evet sizin için. Bir ögrenci anlatiyor, Mahmut SADI. Söyle anlatir Mahmut SADI. " Yil 1923.Istanbul Üniversitesinde ögrenci oldugum siralar. Okul duvarindabir ilan görüyorum. Avrupa'ya talebe yollanacaktir. Allah Allahdiyorum, ülke yikik dökük yil 1923 Avrupa'ya talebe! Lüks gibi gelen bir sey, ama bir sansimi denemek istedim. 150 kisiiçerisinde 11 kisi seçilmisiz. Benim ismimin yanina ATATÜRK "Berlin Üniversitesine gitsin" diye yazmis. Zaman geldi. Sirkecigarindayim, ama kafam öyle karisik ki gitsem mi kalsam mi, orda beni unutur mu bunlar, para yollarlar mi, gurbet ellerde ne yaparim?Bir an gitmemeye karar verdim, döndüm. O sirada bir müvezzi ismimiçagirdi "Mahmut SADI, Mahmut SADI, bir telgrafin var" telgrafiaçtim aynen sunlar yaziyordu " sizleri birer kivilcim olarakgönderiyorum alevler olarak geri dönmelisiniz". Var mi böyle birsey? 11 ögrencinin nerede, ne zaman, ne düsünebilecegini hesapedebilen bir lider dünya lideri olmasin da ne olsun. Yil 1923, biz evimizde bir çocugumuzun huyunu degistiremiyoruz bir huyunu. Tümülkenin huyu degisiyor. Bunla ugrasan bir insan yolladigi 11ögrenci nerede, ne zaman, ne düsünebilecegini hissedebiliyor.Mahmut Sadi devam ediyor " gel de simdi gitme, git de orda çalisma, dönde bu ülke için canini verme".diyor.Evet bu gün en büyük sikayeti ne Türkiye'nin? Beyingöçü. En iyi beyinlerimizi kapip götürüyorlar ama oçocuklarimiz arkalarina baka baka gidiyorlar. Peki diyeceksiniz ki engellemek o kadar mi zormus? Ha o gün 11 ögrenciymis,telgrafmis. Bu gün milyon ögrenci olsun, e-mail bilgisayar var.Yeterki su iki cümleyi ifade edebilecek, onlarin sorumlulugunu alanbir liderleri olsun.Iste son anim, Nehire NEHIR hanimefendiden; söyleanlatir " O zamanlar kadinlarin sanatçi kimligini yeni yenikazandigi dönemler. Benim tiyatroda çömezlik dönemim. MuhsinERTUGRUL Darül Bedai'ye bas yönetmen olarak atanmis. Çok titiz bir insan. Provadan oyuna her sey saat titizligi ile isliyor, perdebir saniye bile geç açilmiyordu. Provaya geç kalan oyuncu derhaloyundan uzaklastiriliyordu. Eee tahmin edersiniz ki bu durumdaMuhsin Ertugrul'unda düsmani çoktu. Bir gece Dolmabahçe'den ATATÜRK'ün Sehir Tiyatrolarina gelecegi haber verildi. Ben dekarsilamak için hazirdim. Fakat Pasa gecikti.
Muhsin Ertugrulkendisini beklemeden perdeyi saniyesi saniyesine açip oyunubaslatti. ATATÜRK 4 dakika geç kalmisti.

Etraftaki dalkavuklar ATATÜRK geldiginde Muhsin ERTUGRUL'un onu beklemeden perdeyiaçtigini ellerini ovustura ovustura anlattilar ATATÜRK "Yaaa öyle mi Muhsin Ertugrul'la Görüsürüz" dedi.
Herkes MuhsinERTUGRUL'un isinin bittigine inaniyor, ben müdür olacagim sen müdür olacaksin kavgalari bile baslamisti. ATATÜRK piyesinbitiminde Muhsin ERTUGRUL'u ayakta karsiladi. Deminkileri deyanina çagirarak aynen sunlari söyledi. " Sizi tebrik ederimisinizle ilgili ciddiyetiniz ülkenin gelisimini cidiye aldiginizi gösterir biz geç kaldik siz vazifenizi yaptinizeger bir tek benim için perdeyi açmayip oyunu baslatmasaydinizbu dalkavukluktan ileri gitmez ve beni çok üzerdi ben herkesin hersahada isini bu kadar ciddiye almasini istiyorum ülke ancak böyle ilerler efendiler " demez mi. Etraftakilerin suratlari görülmeyedegerdi o sirada".

Ama iste liderlik diyorum.
Simdi bir angünümüze geliyorum, hadi bakalim baba iseniz baslatin programigelmeden.
Mümkün mü!
Ondan sonra artik begenin haritadan bir yer, evet ki bu insan bir ülkenin en büyük lideri degil asrin lideriolan bir insan bunu yapiyor.Evet ATATÜRK ve onunla el ele verenler sayesinde üçtarafi deniz yerin üstünü anlatayim mi? Lütfen pazara gidelim. Yabanci ülkelere gittim. Portakali taneyle jelatinlere sariyorlar,kiymetli madde, karpuzu dilimle yiyorlar, biz kelek çikti miatiyoruz, bir tane daha açiyoruz var mi böyle bir nimet. Lütfenpazara gidelim, yesilin her tonu; geçen bir yabanci konugum var; pazardan geçmek zorunda kaldik dedi ki bana "Türklerin özel birgünü herhalde bu gün".
"Neden" dedim? Eee bakti kadin naylon torbanaylon torba yok öyle bir dava, böyle bir nimet nerde, hangi ülkede.
Bir tane salatalik, bir tane domates, biz kilolarla. Ve bana ne dedibiliyor musunuz? "Yahu ülkeme dönünce ne isteyecegim biliyormusun".
"Ne" dedim. "Türkiye'yi isterim de isterim diye tutturacagim" dedi. Bir espriydi ama bir gerçek payi da oldugu sugötürmez.Peki yerin altina geçelim. Krom, brom , toryum, bor.
Tamam güzel ama petrolün zekasina hayranim.
Neden mi?
Burda çikiyor, burda çikiyor, burda çikiyor ama Türkiye'nin sinirini ezberletmisler petrole, bir kilometre girmiyor içeri.
Var mi böyle bir petrol, yani altimiz petrol dolu aslinda. Hadi petrolü de geçelim, uzaydan çekilen fotograflara göre bugün petrolden bir derece zengin maden var, uranyum.
Bu gün dünyadaki, Türkiye'dedegil dünyadaki eni iyi uranyum rezervi bizim Karadeniz daglarindaarzi endam ediyormus.
Hos o bize bakiyor biz ona bakiyoruz amaTürkiye'nin dis borcunun 19 kati degeri oldugu tespit edilmis uzaydan çekilen fotograflara göre.
Arastirmaci YazarProf.Ilknur GÜNTÜRKÜN KALIPÇI

YENi KITAP (2007)

Çanakkale kara muharebeleri, 18 Mart Boğaz Muharebesi`nde olduğu gibi, başladığı gün biterdi

AU Medyasından Seçme Yazılar